Categorie archief: Verhalen

De Engelse meneer Birkman is metselaar. Omdat het land in de jaren ’30 in crisis zit, ligt het werk niet voor het oprapen en is hij genoodzaakt om zijn metselprojecten verder van huis te zoeken. Vaak moet hij zelfs uitwijken naar andere steden. Omdat hij maar net kan rondkomen van zijn metselaarsbestaan is het voor hem onmogelijk om naar huis te gaan terwijl hij bezig is met een project. Zijn baas geeft hem een kleine vrachtwagen mee, waarin hij ’s nachts in een dikke wollen deken zijn benodigde slaap probeert te vatten.

Thuis, in een van de vele buitenwijken van Londen, probeert zijn vrouw Angeline zo goed en zo kwaad als het kan het gezin draaiende te houden. Meneer en mevrouw Birkman mogen blij zijn dat ze werk hebben en voor het schamele loon van omgerekend 52 eurocent per week in ieder geval ìets fatsoenlijks te eten kunnen kopen. De crisis is meedogenloos. Tenminste, ze hebben dan wel een inkomen, maar omdat het gezinshoofd vaak maanden van huis is, staat mevrouw Birkman alsnog iedere week te springen om geld. De man spaart het salaris op, maar krijgt het niet in Londen, waar hij het op dat moment wil hebben.

Creatief als hij is heeft meneer Birkman een list bedacht. In zijn vrije tijd houdt hij vijf postduiven. Om zijn gedachten te verzetten rijdt hij zo nu en dan met zijn vrachtwagen naar nabijgelegen dorpen en steden om de duiven los te laten. In zijn hoofd gokt hij dan welke van zijn vijf gevleugelde vrienden het eerst op het thuisfront aan zal komen. Als hij in 1933 weer voor maanden van huis gaat, neemt hij zijn duiven mee. Ze zullen zijn gezin een grote dienst gaan bewijzen. Iedere vrijdag, als hij zijn salaris krijgt, bindt hij het onder het lichaam van een van de dieren en laat hem vrij. Zo snel mogelijk vindt het beestje zijn weg naar huis.

“Het geld vliegt weg”, is de algemene jammerklacht in crisistijd. “Laat het vliegen,” brengt meneer Birkman daar lachend tegenin. Hij is de enige Engelsman die zijn geld aan de vogels geeft. De vogels gaan altijd regelrecht op huis aan. Op die manier voorziet hij zijn gezin, op tientallen mijlen afstand van een wekelijks inkomen. Op het moment dat de vliegende kassier landt op zijn til in het Londense, klinkt automatisch een bel. Dat is het sein voor mevrouw Birkman om het geld te innen.

Mevrouw Birkman weet het bijna net zo snel weer uit te geven. Het is crisis. Het geld vliegt weg tegenwoordig.

We kusten, urenlang
Op de stoel van een huurauto
Die na onze eindeloze tocht
Naar smerige kantine rook.

We kusten, fantasierijk
En kunstig en zelfs ingenieus
Terwijl ik je lichaam en aura
Kneedde tot zoete gelei.

We kusten, buitensporig
Naast de schildpaddenvijver
In een park, rozen- of dierentuin
Waar deed er niet zo toe.

We kusten, fijngevoelig
In golven en bergen van genot
Met tongen als waren het hete poken
Die het vuur woest maakten.

We kusten, tijdloos
Alsof ons tomeloos verlangen
En dat van alle geliefden ter wereld
Vandaag moest worden opgemaakt.

We kusten, misdadig
En wild en stoer en zelfs pijnlijk
Terwijl je zonder het te weten
Mijn ziel de jouwe maakte.

We kusten, uitgebreid
Alsof wij alleen degenen waren
Die het kussen hadden uitgevonden
En het de mensen moesten leren.

We kusten, heimelijk
Als we elkaar zagen in de gang
Tussen de lessen door, zoals ook
De Righteous Brothers dat konden.

We kusten, stijlvol
Haast onzichtbaar in de schaduw bij concerten
Helemaal stil, zonder te bewegen
En muzikale ridders speelden liefde.

We kusten, kleding
En stiekem ook alle andere dingen
Die eigenlijk van onze vrienden waren
Want alles was van ons.

We kusten, handen
Onze mooie, zachte, lieve handen
Waarmee we kussen van anderen
Gemeen weggooiden op straat.

We kusten, kussens
Onze zachte kussens van de nacht
Alsof we dikke vriendjes waren
Die twijfelachtig, geloofden in alles.

We kusten, schaamteloos
Met de robuuste vitaliteit van een man
En jij natuurlijk met die van een vrouw
De wereld wilde dat je hier bleef.

We kusten, ……….
Alsof we ons wilden bevrijden

Van onszelf.

Alleen maar wil ik bij je zijn,
Toch ga ik je uit de weg,
Omdat ik alsmaar bang ben,
Dat ik domme dingen zeg.

Vechter voor vaderland wordt na amper tien jaar landverrader

De paradox van de N.S.B. Halfrijm. In beginsel opkomen voor Nederland en eindigen als ‘s-lands zwartste organisatie uit de oorlog. In de jaren ’30 kwam de Nationaal Socialistische Beweging (N.S.B.) op voor Nederland. Nederlandse normen en waarden en Nederlandse belangen stonden centraal. Dat was geen ongewone ontwikkeling in de tijd van fascistisch Italië en een paar jaar later Nationaal-Socialistisch Duitsland. Op zich deed de N.S.B., misschien mede door gebrek aan macht, weinig verkeerd in het begin. Toch liep het zoals iedere lezer wel weet, slecht af met de politieke beweging. N.S.B.’er is volgens menigeen nog altijd het ergste scheldwoord waar een Nederlander voor uitgemaakt kan worden.
Ik zit in de trein. Op de terugweg van een interview met een vrouw die zich ooit inschreef bij de N.S.B. Tot drie keer toe kreeg ik het verzoek of ik haar in de uitwerking van het interview toch echt een andere naam wilde geven. Het feit dat deze vrouw, en eigenlijk vooral haar dochter, zo ontzettend bang is dat mensen er nu nog achter gaan komen dat ze vroeger bij de N.S.B. zat vind ik indrukwekkend. Dat het niet iets is waar je het graag over hebt, dat je er spijt van hebt en dat het geen positief beeld over iemand geeft snap ik allemaal. Maar het feit dat ik het stelling moest volhouden en dat er dan nog steeds wantrouwen is of ik me er wel echt aan ga houden doet me wat. We zijn immers ruim 65 jaar verder.
Waarom deze vrouw lid werd? Het land verkeerde in diepe crisis en het was belangrijk dat we terug gingen naar de Nederlandse standaarden die twintig jaar eerder nog zegevierden, dat was haar visie (zegt ze). Dat was haar motief om lid te worden en op de partij te gaan stemmen. Van sympathie voor allerlei Hitlerpraktijken was toen nog niet echt sprake. Amper tien jaar later werd ze hardhandig opgepakt en geïnterneerd in een vreselijk kamp op een Utrechts fort.
Dit gebeurde met veel mensen die lid waren of daar na de oorlog van werden verdacht. Terecht. Zullen veel Nederlanders, niet bepaald onterecht denken. Ook ik hoor bij die mensen. Landverraders zullen moeten boeten. Voor wat er met de samenleving gebeurd is, maar ook om de vrijheid te bezegelen. Dat boeten gebeurde, de verhalen die ik vandaag hoorde over de toestanden in die kampen waren erbarmelijk. Die kamptoestanden zijn een groot taboe. Wat er gebeurde is lang geheim gehouden door de mensen die op het kamp werkten. En ja, de geïnterneerden wilden het onderwerp niet aansnijden vanwege het pijnlijke element waaruit zou blijken waar ze stonden in de oorlog.
De straffen waren enorm. De burgerij moest van ze afblijven. Oorlogsmisdadigers waren formeel niet vogelvrij, maar de pijn die de geïnterneerden op straat bespaard bleef, kregen ze in het kamp dubbel. Natuurlijk zal ik de laatste zijn die de oorlog vanuit de N.S.B. goed zal praten, veel mensen die daar zaten hadden ook een niet te genezen bochel van zonden op hun rug dat ze er terecht zaten. Maar er is een groep mensen die zich aansloot bij de beweging om te overleven of, voor de oorlog, om het Nederlanderschap te onderstrepen.
Neem die laatste groep. Eerst zet zo iemand zich in voor Nederland, om een kleine tien jaar later zonder iets in zijn of haar leven te veranderen als landverrader weggehoond te worden. Er is een aantal onschuldige mensen vernederd in Nederlandse concentratiekampen (kenden we dat niet ergens van?). Een ijskoude paradox. Daar werd, begrijpelijk, niet naar gekeken en enkelen hebben door dat lot wel de doodstraf gevonden voor een objectief beschouwd niet per sé verkeerde keuze. Terwijl anderen, mensen die veel grovere fouten maakten er soms met een schikking vanaf kwamen. Natuurlijk, men werd niet zomaar opgepakt. Maar onderscheid was er ook weinig. Dat verschil werd me vandaag, zonder iets te willen fout- of goedpraten, pijnlijk duidelijk.

Meer over dit onderwerp is hier te vinden.

Ik kreeg een Tamagotchi,
Die piepte in ‘t Japans.
Maar ik riep: ‘Het zal me juken’,
Ik versta alleen maar Frans.