Het samenwerkingsverband Passend Onderwijs Zeeuws-Vlaanderen bestaat uit 50 scholen en schoolbesturen, verspreid over heel het Zeeuws-Vlaamse grondgebied. In het gebied liggen drie gemeenten. Samen hebben de schoolbesturen in 2014 beschreven op welke wijze hun Samenwerkingsverband Passend Onderwijs vorm moet krijgen. Simpel, efficiënt, effectief en goedkoop. ‘Het zijn tenslotte Zeeuwen.’ Recent is er veel veranderd in de manier hoe het samenwerkingsverband omgaat met het beleid rondom passend onderwijs. POZV-directeur Quint Videler vertelt over hun samenwerkingsverband.
“Ons samenwerkingsverband is bij de opstart een beetje minimalistisch ingericht vergeleken met andere samenwerkingsverbanden nu”, vindt Videler. “Het verband was puur gericht op haar basistaken binnen passend onderwijs, maar niet meer dan dat. Ook qua personele bezetting zijn we altijd klein geweest.”
Sinds augustus is daar verandering in gekomen. “We hebben een nieuw team begeleiders passend onderwijs aangesteld, dat zich bezig houdt met de inhoud. Het ‘bemoeit’ zich meer met de scholen in het werkveld en met het beleid binnen passend onderwijs”, vertelt Videler. “Dat moet zich nog zetten. Het is voor de scholen nog even wennen en voor ons is het ook nog een beetje zoeken.
De wens om meer centraal en inhoudelijk aan de slag te gaan met passend onderwijs komt voort uit het feit dat bijvoorbeeld ambulant begeleiders te vaak enkel werden ingezet om een-op-een begeleiding te bieden aan leerlingen. “We bedoelen daarmee niet dat de begeleiding niet goed is of dat er geen nood meer aan is, maar met dit team willen we duidelijk wel iets anders doen. We richten ons met de begeleiders passend onderwijs veel meer op de klas, de leerkracht en de school. En zij helpen met het bouwen van bruggen tussen onderwijs en zorg en alle partijen die daarbij actief zijn.” Ook worden er bruggen gebouwd tussen de verschillende onderwijstypes die in de regio aanwezig zijn.
De regio is op een aantal punten een opmerkelijk gebied. “Qua geografie bijvoorbeeld”, legt Videler uit. “De afstand van oost naar west is te vergelijken met de afstand tussen Rotterdam en Amsterdam.” Ook de krimp in de regio en het feit dat ouders er geregeld voor kiezen om hun kind in Vlaanderen naar school te sturen maken de regio bijzonder. Videler: “Dat maakt het spannend om kleinere scholen in stand te houden, maar ook om ervoor te zorgen dat in elke gemeente het aanbod voor handen is dat daar nodig is. Je kunt kinderen lastig veertig kilometer laten fietsen naar een school die wel kan bieden waar zij op dat moment behoefte aan hebben. Als passend onderwijs ergens actueel is wanneer het om aanbod gaat, dan is het zeker hier. We proberen echt om thuisnabij alles aan te bieden. Samenwerking tussen verschillende schooltypes en uitwisseling van kennis en ervaring is daarbij heel belangrijk.” De aangestelde begeleiders passend onderwijs hebben als missie om de scholen te helpen elkaar op te zoeken en elkaar goed genoeg te leren kennen om samen tot oplossingen te komen.
Noodzaak
Een andere belangrijke reden om een team van deze begeleiders in het leven te roepen, was om scholen te helpen problemen in de klas meer preventief dan curatief aan te pakken. “Bijvoorbeeld als het gaat om gedrag, willen we echt op het preventieve inzetten en zorgen dat dit spoort met de onderwijsconcepten en dat de leraren erop worden toegerust om het steeds beter te doen.” Volgens Videler wordt het in Zeeuws-Vlaanderen steeds actueler om af te stappen van klassieke ideeën van het inrichten van het onderwijs. Hij noemt onder meer dat het idee van een campus voor onderwijs en zorg best voet aan de grond zou kunnen vinden. “De omgevingsfactoren dwingen ons meer dan in andere regio’s om aan de slag te gaan met dit soort ideeën, anders houden we ons aanbod niet dekkend.”
Team begeleiders passend onderwijs
Het team dat afgelopen zomer is aangenomen moet daar een belangrijke bijdrage aan leveren. “We bouwen aan een team van ‘ontwikkelaars’ die, naast dat ze kennis hebben van onderwijs en het begeleiden van leerlingen, worden omgevormd tot mensen die als adviseur of coach kunnen werken. Daar investeren we in.
Na de zomer was kwartiermaker René Peeters uitgenodigd in onze regio, die kijkt mee naar de pilots die zijn opgestart om de samenwerking tussen onderwijs en zorg te verbeteren. Onze begeleiders passend onderwijs werken ook mee aan deze pilots.
Het nieuwe team is recent regiobijeenkomsten gaan organiseren. Die zijn breder dan alleen het onderwijs. “Allerlei partners, zoals gemeenten, worden uitgenodigd. Maar in eerste instantie zijn ze bedacht voor de leraar”, aldus Videler. “Het hebben gemerkt dat het niet vanzelfsprekend is dat elke leraar goed weet wat er allemaal aanwezig is aan aanbod in de eigen regio. Niet iedereen weet bijvoorbeeld dat we ook een OPDC hebben en hoe dat dan werkt. Dat zijn heel basale dingen, maar die kennis is niet altijd bij iedereen nog actueel.” Door samen te komen ontstaan er volgens Videler altijd weer nieuwe contacten, nieuwe uitwisselingen en nieuwe ideeën. Inhoudelijk kan zo een bijeenkomst over veel uiteenlopende onderwerpen gaan: “De scholen krijgen altijd ook zelf het woord, zodat de bijeenkomsten voor de professionals en door de professionals zijn. Maar we hebben bijvoorbeeld ook een keer een organisatiefilosoof uitgenodigd. Die kijkt op een heel andere en verrassende manier naar hoe wij zaken neerzetten. We willen ieders ogen openen, breed kijken en ruim leren denken. Dat leidt tot een nieuwe, gezamenlijke insteek.”
Dit artikel verscheen in PO Magazine – editie 2, 2020.